Refluks – diagnostyka
Wśród objawów choroby refluksowej przełyku wyróżnia się:
- Zgagę – pojawia się ona w każdej odmianie choroby: zarówno w przypadku niewydolności zwieracza wpustu żołądka, jak i przepukliny rozworu przełykowego przepony. Zgaga spowodowana jest oddziaływaniem kwaśnego soku żołądkowego, do którego przełyk nie jest przystosowany. Jest to piekący ból zamostkowy, któremu towarzyszy czasami charakterystyczne uczucie ciepła w przełyku. Zgaga nasila się po spożywaniu posiłków bogatych w cukier (wykazuje on działanie rozluźniające zwieracz wpustu żołądka). Często pojawia się też np. bezpośrednio po niektórych czynnościach mechanicznych (takich jak np. pochylenie się czy ułożenie się w pozycji leżącej).
- Bóle kurczowe przełyku – czasem pojawiają się obok zgagi. Przyczyną bolesnych skurczów przełyku jest nieprawidłowa praca mięśniówki, spowodowana przez stan zapalny śluzówki. Bóle te zlokalizowane są za mostkiem, w klatce piersiowej. Często promieniują one do gardła. Można je pomylić z bólami wieńcowymi.
Przed postawieniem właściwej diagnozy należy wykonać odpowiednie badania dodatkowe, m.in.:
- elektrokardiografię, czyli EKG – w celu wykluczenia niedokrwienia mięśnia sercowego,
- badanie gastroskopowe – podczas badania do przełyku i żołądka wprowadza się endoskop, który pozwala obejrzeć dokładnie błonę śluzową, a także pobrać z niej wycinki (poddanie ich następnie odpowiednim badaniom umożliwia ocenę nasilenia stanu zapalnego),
- zdjęcie rentgenowskie (RTG) przełyku – podobnie jak badanie gastroskopowe, stosuje się je, gdy istnieje podejrzenie przepukliny rozworu przełykowego przepony; przed wykonaniem zdjęcia RTG konieczne jest doustne podanie kontrastu.
Refluks – leczenie
Jak leczyć chorobę refluksową? Istnieje wiele „domowych sposobów”, np. soda czy dostępne bez recepty leki alkalizujące, które neutralizują działanie kwasu solnego. Jednak, choć podobne medykamenty mogą przynieść pewną ulgę w dolegliwościach związanych z refluksem, stosowanie ich na dłuższą metę nie jest najlepszym pomysłem. Na skutek zobojętniania treści żołądkowej komórki odpowiedzialne za wytwarzanie kwasu solnego zostają pobudzone do wzmożonej aktywności. Po krótkim okresie poprawy pacjent czuje się więc jeszcze gorzej.
Zamiast leczyć się „na własną rękę”, chorobę refluksową przełyku lepiej skonsultować z lekarzem. Najlepiej zgłosić się z tym problemem do internisty lub gastrologa. Właściwe leczenie polega na przyjmowaniu specjalnych leków, które zmniejszają produkcję kwasu solnego, m.in.:
- silne inhibitory pompy protonowej (np. lanzoprazol, omeprazol),
- lub słabsza ranitydyna.
Leki alkalizujące najlepiej całkowicie wykluczyć (lub ograniczyć do minimum, stosując je jedynie w momentach wyjątkowo silnej zgagi).
Czy choroba refluksowa przełyku wymaga stosowania jakiejś specjalnej diety? Nie ma tutaj żadnych szczególnie restrykcyjnych zaleceń, ale warto zrezygnować z nadmiernych ilości cukru, alkoholu, a także tłustych i smażonych potraw.
Jeśli dolegliwości polegające na cofaniu się treści żołądkowej pojawiają się także w trakcie snu, warto unieść nieco wezgłowie łóżka.
W przypadku poważniejszych powikłań choroby refluksowej (np. perforacji przełyku albo dużej przepukliny rozworu przełykowego przepony) konieczne jest zastosowanie leczenia operacyjnego.