Stosujemy pliki cookie w celu świadczenia naszych usług. Korzystając z tej strony wyrażasz zgodę na używanie cookies.

Jak powstaje choroba zwyrodnieniowa stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów to jedno z najczęściej występujących schorzeń układu ruchu. Szczególnie ostre formy przybiera zazwyczaj u osób w podeszłym wieku. Z biegiem lat dochodzi do postępujących zaburzeń jakości chrząstki i stopniowych uszkodzeń stawów.

Rzs  fotolia 81099697 s

Zmiany zwyrodnieniowe w stawach zaczynają się kształtować często już w trzeciej dekadzie życia człowieka. W początkowych fazach choroba przebiega praktycznie bezobjawowo. Poważniejsze dolegliwości zaczynają nam dokuczać dopiero później, kiedy zmiany zwyrodnieniowe są już dość zaawansowane. W grupie osób po 70. roku życia jest to już powszechny problem.

Z biegiem lat struktura naszych stawów zawsze ulega pewnym uszkodzeniom – zmiany te są więc w pewnym sensie nieuniknione. Mogą mieć jednak różny przebieg i stopień zaawansowania. Jeśli prowadzisz statyczny, mało aktywny tryb życia, cierpisz na otyłość, albo zajmujesz się zawodowo sportem wyczynowym czy dźwiganiem ciężarów, znajdujesz się w szczególnej „grupie ryzyka”.

Jak zbudowane są stawy?

Można obrazowo powiedzieć, że stawy to ruchome połączenia między naszymi kośćmi. Jeden staw łączy końce przynajmniej dwóch kości (lub większej ich liczby). Bezpośrednie połączenia stanowią więzadła. W miejscu styku kości, na tzw. powierzchniach stawowych, znajduje się gładka warstwa odpornej na ścieranie chrząstki szklistej. Osłonę stawu stanowi tzw. torebka stawowa, na którą składają się dwie warstwy: maziowa i włóknista. Wewnętrzną powierzchnię torebki wyściela cienka i delikatna błona maziowa (tzw. maziówka), na której wytwarzana jest maź – substancja wypełniająca przestrzeń między kośćmi, umożliwiająca ich wzajemną przyczepność i równocześnie zmniejszająca tarcie. Zewnętrzną powierzchnię torebki natomiast pokrywa błona włóknista, w której skład wchodzą odporne na rozciąganie włókna kolagenowe. W naszym organizmie jest wiele stawów różnego rodzaju. Każdy z nich umożliwia ruchy o różnym zakresie, warunkowanym przez szczegóły budowy samego stawu i stopień elastyczności więzadła.

W skład chrząstki stawowej wchodzą w 95% woda i macierz, a jedynie w 5% tzw. chondrocyty, czyli komórki chrzęstne. Chrząstka nie zawiera włókien nerwowych, naczyń krwionośnych ani limfatycznych.

Chrząstka stawowa poddawana jest stale procesom naprzemiennego odciążania i ucisku. Na skutek ucisku płyn z chrząstki odprowadzany jest do jamy stawowej, a stamtąd do drobnych naczyń. W czasie odciążenia następuje ponowne nawodnienie chrząstki. Wchłania ona wtedy niezbędne substancje odżywcze.

Jak powstają zmiany zwyrodnieniowe w stawach?
Początkiem zmian zwyrodnieniowych są zaburzenia mikrośrodowiska chondrocytów, czyli komórek chrzęstnych. Na skutek zachwiania równowagi środowiska chondrocyty zaczynają intensywnie się dzielić i produkować w nadmiernej ilości białka: kolagen typu II i proteoglikany. W odpowiedzi na te zmiany w kości umieszczonej tuż pod chrząstką aktywizują się tzw. osteoblasty, czyli komórki kościotwórcze. W efekcie ich wzmożonej działalności dochodzi do zmian właściwości kostnych części stawu. Kość ulega usztywnieniu, jest mniej podatna na odkształcenia i jednocześnie, niestety, bardziej wrażliwa na urazy. Staje się to przyczyną tzw. mikrozłamań, czyli mikroskopijnych pęknięć w strukturze kości. W późniejszych fazach choroby dochodzi także do dalszych zmian w komórkach maziówki, skutkujących wykształceniem się tzw. osteofitów – narośli w okolicy stawu, w skład których wchodzą tkanka kostna i łączna z wysepkami chrząstki. Narośla te można zaobserwować na zdjęciu rentgenowskim (RTG) – przybierają formę tzw. „dziobów kostnych”. Sama chrząstka staje się chropowata, nierówna, miejscami bardzo cienka. Może też dochodzić do jej częściowego owrzodzenia czy wręcz zaniknięcia.

Zobacz także

Jak przeciwdziałać chorobie wieńcowej?

Ogromną rolę w profilaktyce choroby wieńcowej pełni zdrowy tryb życia. Warto porzucić szkodliwe nawyki (takie jak np. palenie papierosów), dbać o właściwą, dobrze zbilansowaną dietę i regularną aktywność fizyczną. Pomoże to przeciwdziałać wystąpie...

Stadia choroby wieńcowej

U każdego pacjenta choroba wieńcowa przebiega w nieco inny sposób. Objawy różnią się też w zależności od stadium zaawansowania choroby – z czasem ulegają nasileniu.