Czym są tętnice?
To naczynia, które transportują utlenioną krew do narządów naszego ciała. Wychodząca z lewej komory serca aorta to duży pień tętniczy (największy w naszym organizmie), którego gałęzie (m.in. pień ramienno-głowowy, tętnica podobojczykowa, tętnice krezkowe, nerkowe, biodrowe) doprowadzają krew do wszystkich tkanek naszego organizmu.
Poszczególne naczynia tętnicze różnią się wielkością i grubością ściany. Grube tętnice rozgałęziają się na coraz mniejsze tętniczki, które ostatecznie przechodzą w sieć naczyń włosowatych. Do wymiany substancji między krwią a tkankami organizmu dochodzi właśnie na poziomie naczyń włosowatych.
Ściana naczynia tętniczego złożona jest z kilku warstw:
- śródbłonka, który wyścieła naczynie od wewnętrznej strony,
- warstwy mięśniowej, zlokalizowanej w środku,
- zewnętrznej warstwy tkanki łącznej.
O miażdżycy tętnic mówimy, kiedy ściany naczyń tętniczych tracą sprężystość, ulegając procesowi stopniowego twardnienia. W efekcie dochodzi do zwężenia światła naczynia, co znacznie utrudnia przepływ krwi.
Czy miażdżyca może dotyczyć także i Ciebie?
Warto podkreślić, że pierwsze zmiany miażdżycowe u większości ludzi pojawiają się już we wczesnej młodości. Objawy kliniczne można zaobserwować jednak znacznie później – u mężczyzn najczęściej ok. 45. roku życia, u kobiet – ok. 55. Większość osób w podeszłym wieku skarży się na dolegliwości związane z miażdżycą (choć, na szczęście, zdarzają się też oczywiście wyjątki).
Czynniki, które zwiększają ryzyko miażdżycy:
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej (w szczególności nieprawidłowy stosunek cholesterolu LDL – tzw. „złego” – do HDL – tzw. „dobrego”, a także podwyższony poziom trójglicerydów),
- cukrzyca,
- nadciśnienie tętnicze,
- otyłość (zwłaszcza otyłość typu androidalnego),
- czynniki genetyczne,
- palenie papierosów,
- płeć męska.
Jak dochodzi do powstania zmian miażdżycowych?
- Pod warstwę śródbłonka naczyń tętniczych wnikają, dostarczane przez krew, komórki naładowane dużą ilością substancji tłuszczowych.
- W efekcie pod śródbłonkiem formuje się tzw. plamka tłuszczowa.
- Po pewnym czasie dochodzi do przekształcenia się plamki tłuszczowej w większą, włóknistą blaszkę – tzw. blaszkę miażdżycową – złożoną nie tylko z komórek tłuszczowych, ale także m.in. komórek tkanki mięśniowej i łącznej.
- Blaszka miażdżycowa stopniowo zwiększa swoją objętość, uwypuklając się tym samym coraz bardziej do światła naczynia tętniczego.
- W konsekwencji tętnice stają się coraz węższe.
Jeśli w pewnym momencie dojdzie do pęknięcia blaszki miażdżycowej, powstanie skrzeplina, grożąca zamknięciem tętnicy. Niedrożność naczynia tętniczego skutkuje zawałem, czyli ogniskową martwicą (np. mózgu, nerki, serca czy ściany jelita).