Etiologia zmian zwyrodnieniowych stawów:
- Pochodzenie pierwotnych zmian zwyrodnieniowych nie jest znane. Ich źródła szukać należy prawdopodobnie w czynnikach o charakterze genetycznym. Stwierdza się ją często w stawach rąk (stawach międzypaliczkowych).
- Wtórne zmiany w stawach mogą ukształtować się na skutek przebytego urazu. Ich powstanie jest też często skorelowane z chorobami o charakterze neurologicznym, endokrynologicznym lub metabolicznym (często jest to np. cukrzyca, dna moczanowa czy reumatoidalne zapalenie stawów). Wtórne zmiany w stawach mogą też ukształtować się na skutek przebytego urazu.
Jak rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe?
W początkowych stadiach choroby dolegliwości dotyczą zazwyczaj tylko jednego stawu (lub kilku). Z biegiem czasu zmiany rozszerzają się, obejmując swoim zasięgiem coraz większą liczbę stawów.
Wśród wczesnych symptomów zmian zwyrodnieniowych wyróżnia się przede wszystkim ból, nasilający się podczas wysiłku, kiedy stawy pracują, i znikający powoli, gdy pozostają one w spoczynku. U wielu pacjentów obserwuje się też tzw. sztywność poranną – uczucie zesztywnienia po dłuższym odpoczynku (np. rano, po przebudzeniu), mijające zazwyczaj najpóźniej po kilkudziesięciu minutach. Warto podkreślić, że uczucie sztywności pojawia się nie tylko po odpoczynku w nocy, ale po każdym dłuższym okresie pozostawania w bezruchu. W celu przywrócenia stawom sprawności, za każdym razem trzeba od nowa próbować je „rozruszać”.
W miarę, jak choroba się rozwija, zmniejsza się zakres możliwych do wykonania ruchów. Stawy stają się coraz sztywniejsze. Podczas poruszania się można usłyszeć ich charakterystyczne „trzeszczenie”.
Powiększają się stopniowo, podlegają postępującej deformacji. Elementy łącznotkankowe, kostne i chrzęstne stawu rozrastają się. Okresowo dochodzi także do gromadzenia się w stawie wysięku.
W zależności od konkretnego umiejscowienia stawów, w których doszło do zmian zwyrodnieniowych, mogą też występować inne (poza sztywnością, bólem i deformacją) objawy kliniczne choroby.