Diagnostyka zmian zwyrodnieniowych stawów
Zdjęcie rentgenowskie (RTG) pozwala na zdiagnozowanie:
- zwapnienia przyczepów mięśniowych i więzadeł,
- zwężenia szpary stawowej biodra lub kolana,
- tzw. kręgozmyku, czyli przemieszczenia się trzonu kręgowego względem trzonu sąsiedniego,
- wykształcenia się osteofitów,
- zmian w strukturze kości warstwy podchrzęstnej (np. zagęszczenia struktury kości, obecności torbieli).
Jeżeli zmiany w strukturze elementów stawowych mają złożony charakter i wymagają dokładniejszego rozpoznania, konieczne jest przeprowadzenie badania ultrasonograficznego (USG). Ultrasonografia jest szczególnie wskazana w diagnostyce choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego.
W przypadku zwyrodnienia krążka międzykręgowego z przepukliną jądra miażdżystego, zaleca się zastosowanie rezonansu magnetycznego (MRI).
Badania biochemiczne mogą zostać wykorzystane w różnicowaniu choroby zwyrodnieniowej stawów z wtórnymi zmianami stawowymi (takimi jak np. reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa).
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów
Niestety, zmian zwyrodnieniowych stawów nie można całkowicie wyleczyć ani trwale usunąć. Możliwe jest jednak opanowanie stanu zapalnego, znaczne złagodzenie (a nawet zlikwidowanie) dolegliwości bólowych i, w konsekwencji, usprawnienie funkcjonowania stawu. Głównym celem leczenia jest powstrzymanie dalszego postępu choroby.
Jeśli chcesz, w miarę swoich możliwości, przeciwdziałać wykształceniu się choroby zwyrodnieniowej (czy też przynajmniej opóźnić moment, w którym zacznie się ona rozwijać), pamiętaj o regularnych ćwiczeniach fizycznych, pozwalających na zapewnienie stawom zdrowej dawki ruchu (równocześnie jednak nie dopuszczaj do nadmiernego ich przeciążania).
Podobne postępowanie wskazane jest też w sytuacji, kiedy w twoich stawach można już zaobserwować pewne zmiany zwyrodnieniowe o mało zaawansowanym, łagodnym charakterze. Regularną aktywność fizyczną można potraktować nawet jako swego rodzaju „środek przeciwbólowy”.
Jeśli cierpisz na chorobę zwyrodnieniową stawów, pamiętaj, żeby:
- Nie pozostawać zbyt długo w pozycji silnie przechylonej do przodu (np. podczas czyszczenia wanny).
- Nie dźwigać, nie podnosić zbyt dużych ciężarów.
- W szczególności nie dźwigać ciężkich rzeczy przed sobą i nie schylać się po nie przy wyprostowanych nogach.
- Spać zawsze na równym, wygodnym materacu z odpowiednią „poduszką szwedzką” stanowiącą podparcie dla karku.
- Dbać, by miejsce, gdzie siadasz, miało zawsze podparcie dla odcinka piersiowego i lędźwiowego twojego kręgosłupa.
- Unikać zbyt długiego stania w tej samej pozycji.
Jeśli bóle się nasilają, warto przynajmniej kilka godzin dziennie odciążać kręgosłup z pomocą specjalistycznej ortezy (np. gorsetu, kołnierza ortopedycznego, sznurówki biodrowej).
Jeżeli chcesz odciążyć staw kolanowy lub biodrowy, sięgnij po kulę łokciową. Prawidłowo posługujesz się nią wtedy, gdy podpierasz się po stronie przeciwnej do chorobowo zmienionego stawu.
Można także zdecydować się na stosowanie leków o właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych – zwłaszcza wtedy, gdy dolegliwości są szczególnie nasilone.
W skrajnych przypadkach, gdy staw jest już bardzo poważnie uszkodzony, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu alloplastyki. Polega on na operacyjnej zamianie chorego stawu na staw sztuczny. Czasem jest to jedyny skuteczny sposób na uśmierzenie bólu i przywrócenie możliwości normalnego funkcjonowania.