Objawy osteoporozy
Na zrzeszotnienie kości – i związaną z nim podatność na złamania – narażone są głównie kobiety. U pań ok. 50-tego i 60-tego roku życia stosunkowo częste są złamania nadgarstka. Po 60-tym roku życia znacznie wzrasta też ryzyko złamań kręgów. Natomiast po 70-tym roku życia nierzadko zdarzają się także złamania bioder.
Zarówno złamania nadgarstka, jak i bioder związane są najczęściej bezpośrednio z urazem mechanicznym (u osób z zaawansowaną osteoporozą może to być nawet zwykłe potknięcie).
Natomiast do osteoporotycznego złamania kręgu może dojść przy zupełnej nieświadomości chorego. Pacjenci o złamaniu często dowiadują się przypadkiem, ze znacznym opóźnieniem – np. w trakcie wykonywania zdjęcia rentgenowskiego (RTG) kręgosłupa. Wcześniej też można jednak zauważyć pewne symptomy, na które powinniśmy być wyczuleni. U osób, u których doszło do złamania kręgów, pojawia się tzw. sylwetka osteoporotyczna: wypchnięty brzuch, zmniejszony wzrost i zgarbione plecy. Fakt, że jesteśmy niżsi niż wcześniej, możemy zaobserwować np. widząc, że nasze stare ubrania nagle stały się dla nas za długie.
Złamania kręgów objawiają się także bólem pleców – na skutek spłaszczenia kręgów dochodzi do ucisku na wychodzące z rdzenia korzenie nerwowe. Obniżone łuki żebrowe wywierają z kolei nacisk na narządy jamy brzusznej, co także może być źródłem licznych dolegliwości.
Jak diagnozuje się osteoporozę?
Osteopenia bywa często wstępnym etapem osteoporozy. Mówimy o niej, gdy gęstość mineralna kości jest niższa niż u zdrowego człowieka, jednak stopień zaniku tkanki kostnej nie przekroczył jeszcze 30%.
Zarówno osteopenię, jak i osteoporozę można zdiagnozować za pomocą densytometrii – badania gęstości mineralnej kości, które pozwala zmierzyć ubytek kości w stosunku do szczytowej masy kostnej.
U pacjentów, którzy nie skończyli jeszcze 60-tego roku życia, miejscem pomiaru densytometrycznego jest najczęściej kręgosłup lędźwiowy. U osób starszych bardzo istotne jest skontrolowanie stanu kości udowej (ze względu na ryzyko złamań w stawie biodrowym – szczególnie wysokie u chorych po 75-tym roku życia).
Nie można ograniczać się do stosowanego często badania przedramienia – niesie ono ze sobą znaczne ryzyko błędu (aż do 20%).
W diagnostyce osteoporozy ważne jest też standardowe badanie lekarskie, które pozwala m. in. na stwierdzenie sylwetki osteoporotycznej, a także odnotowanie typowych złamań osteoporotycznych (takich jak np. złamania nadgarstka).
Osteoporozę można zdiagnozować także na podstawie badania rentgenowskiego (RTG). Metoda ta nie pozwala jednak na rozpoznanie choroby we wczesnym stadium – zanik kostny jest widoczny na zdjęciu dopiero wtedy, gdy ubytek tkanki kostnej przekracza 30%. Prześwietlenie RTG pełni jednak ważną funkcję przy stwierdzaniu złamań. Pozwala też wykluczyć inne choroby kości (np. nowotwory).