Jakie badania kontrolne warto wykonać?
- Pomiar wzrostu – jeśli doszło do ubytku wzrostu, prawdopodobnie mamy do czynienia z charakterystycznym dla osteoporozy kompresyjnym złamaniem kręgów. Można je także rozpoznać po tzw. sylwetce osteoporotycznej i charakterystycznym dla niej zniknięciem talii, zgarbieniem (tzw. „wdowim garbem”), obniżeniem linii żeber (aż do zetknięcia z miednicą) i zaokrągleniem brzucha.
- Densytometria – badanie densytometryczne kości pełni w diagnostyce osteoporozy kluczową rolę. Pomiar gęstości tkanki kostnej pozwala na ustalenie stopnia dotychczasowych zmian zanikowych w tkance kostnej, a następnie podjęcie odpowiednich działań zapobiegawczych. Na czym polega densytometria kości? Jest to rodzaj badania rentgenowskiego. Stopień pochłaniania przez tkankę kostną promieni rentgenowskich zależny jest od tego, jaki procent jej zawartości stanowią różne minerały (głównie sole wapnia). Densytometria pozwala na określenie gęstości minerałów w kości w gramach na cm2. Wynik należy porównać z normą (odpowiednią dla danej grupy wiekowej) – dzięki temu można stwierdzić, czy ubytek tkanki kostnej u pacjenta jest adekwatny dla jego wieku. Pomiar densytometryczny może być wykonywany w różnych miejscach: u osób młodszych wybiera się najczęściej odcinek lędźwiowy kręgosłupa, u osób po sześćdziesiątym piątym roku życia – kość udową. Densytometrię wykonuje się także regularnie już po postawieniu diagnozy stwierdzającej osteoporozę, w celu monitorowania efektów terapii. Zazwyczaj wystarczy coroczna kontrola.
- Badanie rentgenowskie (RTG) kręgosłupa (lub też innych kości) – stosuje się je, gdy występuje podejrzenie złamania, lub gdy należy wykluczyć inne schorzenia, które mogą być przyczyną podobnych, jak w przypadku osteoporozy, dolegliwości.
- Badania laboratoryjne – zazwyczaj zleca się badania na poziom wapnia, fosforu, dobowe wydalanie wapnia z moczem i aktywność fosfatazy zasadowej (wzrasta ona w okresie tzw. szybkiego obrotu kostnego, czyli wtedy, kiedy dochodzi do nasilenia procesów budowania i niszczenia kości). Dzięki badaniom laboratoryjnym można precyzyjnie ustalić dawkowanie poszczególnych leków, a także zróżnicować osteoporozę z innymi chorobami, które mogą dawać podobne objawy (takimi jak np. nadczynność przytarczyc albo osteomalacja, wynikająca z niedoboru witaminy D). Także u osób, u których stwierdzono już osteoporozę, zaleca się regularne wykonywanie tych badań w celu monitorowania efektów terapii (najlepiej co 6-12 miesięcy).