Tkanka tłuszczowa zgromadzona w okolicach brzucha charakteryzuje się zwiększonym uwalnianiem hormonów, wolnych kwasów tłuszczowych, molekuł prozapalnych i prozakrzepowych.
Jak dowodzą badania, otyłość brzuszna zwiększa ryzyko wystąpienia wielu zmian chorobowych. Mogą to być m. in.:
- Hiperlipidemia – zaburzenia metaboliczne charakteryzujące się podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Z otyłością typu androidalnego najczęściej powiązana jest hipertrójglicerydemia. Jak dochodzi do jej powstania? Tłuszcze, które wchodzą w skład naszych posiłków, podlegają licznym przemianom metabolicznym podczas trawienia, aż wreszcie transportowane są do krwi w postaci trójglicerydów. Część z nich zostaje przyswojona przez komórki. Jeśli trójglicerydów jest jednak za dużo, nadmiar nie zostaje wchłonięty, ale dalej krąży we krwi, która staje się przez to tłusta, co znacznie obniża sprawność krążenia. Hipertrójglicerydemia zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy, w ciężkich przypadkach grozi też ostrym zapaleniem trzustki.
- Obniżenie poziomu tzw. „dobrego cholesterolu”, czyli HDL (High Density Lipoproteins) – lipoproteiny HDL oczyszczają tętnice z nadmiaru cholesterolu i transportują go do wątroby, która później wydala go z żółcią. W przeciwieństwie do nich, lipoproteiny LDL (Low Density Lipoproteins, czyli tzw. „zły cholesterol”), przenoszą cholesterol z wątroby do tkanek pozawątrobowych, gdzie odkłada się on w ścianach tętnic, przyczyniając się do powstawania zmian miażdżycowych. Wysokie stężenie HDL stanowi ochronę przed chorobami układu krążenia, w tym chorobą wieńcową i miażdżycą. Jeśli poziom HDL ulega obniżeniu, automatycznie zwiększa się ryzyko rozwinięcia się tych groźnych schorzeń.
- Nadciśnienie tętnicze – osoby zmagające się z otyłością chorują na nie znacznie częściej niż ci, którym udaje się zachować prawidłową wagę ciała.
- Zaburzenia pracy serca – zbędne kilogramy są dla serca pod wieloma względami niebezpieczne. U osób otyłych znacznie częściej diagnozuje się m. in. chorobę wieńcową i miażdżycę w naczyniach wieńcowych. Przyczyniają się do tego zarówno zaburzenia lipidowe (hiperlipidemia, obniżenie poziomu HDL), jak i sam fakt, że u człowieka cięższego serce wykonuje proporcjonalnie większą pracę niż u tego, który jest szczupły (potrzebuje więc większych ilości tlenu, których często nie dostaje – prowadzi to do niedotlenienia i choroby wieńcowej).
- Zaburzenia krzepliwości krwi – w przypadku osób cierpiących na otyłość ryzyko powstania zakrzepów w naczyniach krwionośnych jest znacznie większe niż u tych, których waga mieści się w granicach normy.
- Zespół metaboliczny (tzw. zespół X) – można go zdiagnozować u osoby, u której oprócz otyłości brzusznej występują przynajmniej dwa spośród następujących objawów: (a) podwyższony poziom trójglicerydów we krwi; (b) obniżony poziom cholesterolu HDL; (c) podwyższone ciśnienie tętnicze; (d) podwyższony poziom glukozy na czczo. Zespół metaboliczny prowadzi do oporności komórek na insulinę. Nieleczony, może stać się przyczyną rozwinięcia się cukrzycy typu 2, hiperlipidemii i nadciśnienia tętniczego.
- Cukrzyca typu 2 – otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia tej choroby aż 3-krotnie; warto też zaznaczyć, że ponad 90% chorych na cukrzycę typu 2 stanowią osoby otyłe.
- Kamica pęcherzyka żółciowego – występuje często wśród otyłych kobiet po czterdziestym roku życia. Choć zawsze warto starać się unormować swoją wagę, osoba, u której tę chorobę zdiagnozowano, powinna odchudzać się z zachowaniem szczególnej ostrożności. Zbyt rygorystyczna, niskokaloryczna dieta może skutkować zaostrzeniem się objawów kamicy.
- Choroba zwyrodnieniowa stawów – otyłość sprawia, że stawy są przeciążone, co sprzyja zmianom zwyrodnieniowym.
- Zespół nocnego bezdechu – polega na występowaniu stanów chwilowego (ok. 10 – sekundowego) wstrzymania procesów oddechowych u osoby śpiącej, powtarzających się częściej niż 5 razy na godzinę. Dolegliwościom tym towarzyszy zazwyczaj uczucie senności w ciągu dnia i bardzo głośne chrapanie w nocy. Nieleczony zespół nocnego bezdechu może zwiększyć ryzyko pojawienia się powikłań krążeniowych.
- Rak sutka, trzonu macicy i jelita grubego – w przypadku osób otyłych ryzyko zachorowania na te rodzaje nowotworu jest znacznie większe.
Nie ulega wątpliwości, że otyłość jest stanem bardzo dla naszego zdrowia niekorzystnym. Warto z nią walczyć – jeśli uda nam się zrzucić zbędne kilogramy, nie tylko ułatwimy sobie codzienne funkcjonowanie, pozbywając się wielu przykrych dolegliwości, ale także – przede wszystkim – prawdopodobnie wydłużymy sobie życie.