Pomiędzy lewym przedsionkiem i lewą komorą znaj- duje się dwupłatkowa zastawka dwudzielna, zwana inaczej mitralną. W sercu są jeszcze dwie inne zastawki – odgradzająca lewą komorę od aorty zastawka aortalna i zastawka pnia płucnego oddzielająca to naczynie od prawej komory. Zastawki zapewniają przepływ krwi w odpowiednim kierunku. Jeżeli kurczy się mięsień lewej komory otwiera się zastawka aortalna, a mitralna zamyka, by krew nie cofała się z komory do przedsionka, tylko płynęła do aorty. Zastawki mitralna i trójdzielna otwierają się, kiedy napływa krew z przedsionków do komór.
Do prawego przedsionka dochodzą żyły główne, górna i dolna, którymi dopływa do serca krew z całego ciała. Jest to krew o zmniejszonej zawartości tlenu, zawierająca dużo dwutlenku węgla i różnych substancji, których organizm chce się pozbyć. Z prawego przedsionka krew spływa do prawej komory, skąd skurcz komory przepompowuje ją do płuc przez tętnicę (inaczej pień) płucny. W płucach oddawany jest z niej dwutlenek węgla, a pobierany z powietrza pęcherzykowego tlen. Wzbogacona w tlen i oczyszczona z nadmiaru dwutlenku węgla krew wraca do serca żyłami płucnymi. Żyły płucne połączone są z lewym przedsionkiem. Dalsza droga krwi to lewa komora, skąd przez aortę dostaje się do coraz mniejszych tętnic, by zaopatrzyć w tlen wszystkie tkanki organizmu.
Przepływając przez nerki krew tętnicza pozbywa się różnych toksyn, które wydalane są następnie z organizmu z moczem. Krew przepływająca przez wątrobę także pozostawia w tym narządzie różne substancje. Wątroba wykorzystuje niektóre z nich do budowy innych, potrzebnych związków, na przykład białek, glikogenu, tłuszczów. Inne wiążą się z kwasami żółciowymi i są wydalane z organizmu z żółcią przez przewód pokarmowy. W ten sposób odbywa się „odtruwanie” organizmu zarówno ze zbędnych produktów przemiany materii, jak i substancji, które dostały się do organizmu z zewnątrz (na przykład leki, nadmierne ilości witamin, chemiczne dodatki zawarte w żywności itp.).
Od serca zależy zatem zapewnienie prawidłowego funkcjonowania wszystkich narządów. Niedostateczna praca serca skutkuje niedostatecznym utlenowaniem krwi tętniczej, co pociąga za sobą niedotlenienie całego organizmu. Równocześnie spada przepływ krwi przez nerki i wątrobę, w związku z czym wzrasta we krwi i całym organizmie stężenie toksycznych substancji. Kolejną konsekwencją niedostatecznej pracy serca jest niedobór tlenu w ważnych narządach, którym deficyt tlenu bardzo szkodzi. Najważniejszym z nich jest mózg.
Jeżeli dysfunkcja serca jest bardzo nasilona, następuje prawdziwa katastrofa, z którą organizm nie jest w stanie sobie poradzić.
Co jest przyczyną niewydolności serca?
Niewydolność serca może być efektem wielu różnego rodzaju schorzeń.
Do stanu niewydolności lewej komory sercowej mogą doprowadzić czynniki niszczące włókna mięśniowe (a więc przyczyniające się do bezpośredniego uszkodzenia mięśnia) lub czynniki, pod wpływem których dochodzi do nadmiernego jej przeciążenia.
Czynniki, które prowadzą do bezpośredniego zniszczenia włókien mięśniowych lewej komory sercowej:
- długotrwałe toksyczne oddziaływanie alkoholu,
- zaawansowana nadczynność tarczycy,
- zwężenie tętnic wieńcowych, skutkujące niedokrwieniem serca,
- zapalenie mięśnia sercowego (na tle wirusowym lub reumatycznym),
- ciężka anemia (niedokrwistość),
- niektóre leki (np. cytostatyki).
Czynniki przyczyniające się do przeciążenia lewej komory sercowej:
- wady serca (m. in. uszkodzenia zastawek aortalnej lub mitralnej, czyli dwudzielnej),
- niewydolność nerek skutkująca zatrzymywaniem wody w organizmie,
- nadciśnienie tętnicze krwi.
Czynniki powodujące niewydolność prawej komory sercowej (zmuszają prawą komorę do wykonywania nadmiernej pracy podczas skurczów umożliwiających pompowanie krwi):
- wady serca (m. in. uszkodzenia zastawek pnia płucnego lub trójdzielnej, lub mitralnej na bardzo zaawansowanym etapie rozwoju),
choroby płuc i choroby naczyń płucnych (m. in. masywna lub nawracająca zatorowość tętnic płucnych, rozedma płuc, stany zapalne miąższu płucnego, m. in. gruźlica płuc).